Sommige ouders hebben goede resultaten met slaaptraining en vinden dat hun kindje gemakkelijker gaat slapen, en minder vaak wakker wordt ‘s nachts.
Andere ouders vinden het absoluut onmogelijk naar hun huilend kindje te moeten luisteren zonder iets te mogen doen. Slaaptraining ‘werkt’ dan meestal niet.
Andere ouders hebben het uitgeprobeerd en moesten vaststellen dat slaap moeilijker werd in plaats van gemakkelijker.
Elke ervaring is uniek. Elk kindje ook.
Wat zegt de wetenschap dan?
Slaaptraining is een interventie die berust op het psychologisch concept van uitsterving: ongewenst gedrag (wakker worden en huilen of roepen achter de ouder) wordt ‘uitgedoofd’ door dat ongewenste gedrag te negeren en door het elimineren van de ‘belonings’-component (ouderlijke aandacht).
Elke interventie kan onbedoelde neveneffecten hebben.
🧪Wetenschappelijk onderzoek – individuele gerandomiseerde gecontroleerde klinische studies (RCTs) – toont aan dat slaaptraining werkt: baby’s maken de ouder statistisch gezien gemiddeld minder vaak wakker . Yay, een magische oplossing voor ouders!
🔬 Volgens diezelfde en andere individuele RCTs zou slaaptraining ook veilig zijn op lange-termijn (2-5 jaar later). Ze konden geen stress, probleemgedrag en hechtingsmoeilijkheden vaststellen na slaaptraining.
⚠ Maar volgens systematische reviews & meta-analyses – wetenschappelijke studies die overkoepelend kijken naar al het beschikbaar bewijsmateriaal, en die hogerop de piramide van bewijskracht staan – is er wel een verschil in hoe lang een kind slaapt (maar liefst gemiddeld 8min), maar geen verschil in hoe vaak die wakker wordt, ook niet in hoe vaak de ouder wakker gemaakt wordt of het aantal depressies bij de moeder.
👉 Conclusie: Slaaptraining lijkt dus toch niet te werken.
Nu is het niet omdat onderzoekers geen statistisch verschil kunnen waarnemen tussen groepen die wel of geen slaaptraining toepasten dat het voor jou – in jou unieke situatie – niet kan werken.
Ouders die de slaap van hun kindje zien verbeteren na slaaptraining liegen daar natuurlijk niet over. Maar waarschijnlijk zijn er evenveel gezinnen waarbij het geen verschil maakt. Of mogelijks maakt het bij andere gezinnen slaap slechter. Wat maakt dat er gemiddeld geen verschil te observeren is.
✋ Er bestaan (nog) geen overkoepelende studies die naar de veiligheid van slaaptraining kijken, en de bestaande studies zijn van slechte kwaliteit. Het is trouwens niet omdat er geen bewijs is van schade, dat er bewijs is van geen schade.
In andere woorden: we kunnen met de huidige wetenschap echt niet stellen dat alle slaaptraining, voor alle kinderen en altijd geen kwaad kan. Niemand kan dat garanderen. Ook niet dat het wel kwaad kan trouwens.
Het is heel moeilijk om zoiets te stellen, omdat hoe een kindje slaaptraining ervaart afhangt van zoveel verschillende factoren: hoe gevoelig het kindje is, hoe de ouders zich zelf voelen met slaaptraining, welk rugzakje het kindje al met zich meedraagt, hoe ver die al staat in de ontwikkeling van zelfregulatie, hoe lang en hoe hard een kindje alleen huilt eer die in slaap valt, of de mogelijke stress van de training gebufferd wordt door een sensitief reponsieve relatie daarnaast, …
De wetenschap over slaaptraining staat ook in schril contrast met het belang van sensitief responsieve zorg tijdens de eerste duizend dagen en wat we weten over hoe het brein en het stresssysteem van een baby zich ontwikkelen en hoe slaap biologisch gezien werkt.
De basis van een levenslange gezonde relatie met slaap is namelijk dat slaap als veilig en aangenaam ervaren wordt.
En slaap kan je helemaal niet ‘aanleren’, dat is een biologische functie.
Ten slotte, is slaaptraining eigenlijk enkel een pleister op een ‘symptoom’. Wanneer kindjes (te) vaak wakker worden, schuilt er meestal iets achter. En slaaptraining verhelpt dat niet. Een alternatief is op zoek gaan naar deze redenen en deze verhelpen.
Het is in de meeste gevallen trouwens gewoon normaal dat baby’s en peuters nog wakker worden door de nacht en jou nodig hebben. Met slaaptraining verander je dat eigenlijk fundamenteel niet. Die nood verdwijnt niet ineens magisch.
Niet kiezen voor slaaptraining staat trouwens ook niet gelijk aan alles zijn beloop maar laten gaan en 100% van de tijd naast jouw kindje te blijven zitten. Er bestaan andere opties.
Wat je anders kan doen is zorgen dat wakker worden ‘s nachts zo weinig mogelijk impact heeft op de ouder, en veranderen wat niet meer werkt voor de ouder op een sensitief responsieve manier.
————————
Slaaptraining is een interventie, en zoals met medicatie, zou er een bijsluiter moeten mee komen. Het is geen kwestie van voor- of tegen. Het is een kwestie van transparant alle beschikbare informatie te delen en de uiterlijke keuze bij de ouder te leggen. Ik ben dus vooral PRO-geïnformeerde keuze.
Zodat elke ouder zijn eigen weloverwogen eigen keuze kan maken. Je kan namelijk pas achter een keuze staan, als je die zelf uit eigen overtuiging maakt. En jij weet natuurlijk beter dan ik wat goed voelt en wat je kindje al kan of niet.
Is slaaptraining niet voor jou. Er zijn ook andere manieren om de slaap van jouw kindje te verbeteren. Op zoek naar extra inzichten en handvaten? Neem dan eens een kijkje in ons boek Zachte nachten.
Liefs,
Anouk
@the_nurturingkind
Volg mij op mijn socials als je graag op de hoogte blijft van nieuwe blogposts & meer informatie zoekt over babyslaap.