Oververmoeidheid is in de ogen van vele ouders een absoluut te vermijden situatie.
Oververmoeidheid zou de oorzaak zijn van heel wat klachten rond baby slaap en welzijn, zoals – maar niet enkel-: moeilijke(re) nachten, algemeen moeilijke dagen, huilende kindjes, gemiste dutjes, stress rond slaap, ontwikkelingsproblemen, …
Wat is er van waar? Lees even mee.
Als we aan oververmoeid denken, denken we ook aan niet genoeg (en dus te weinig) slaap.
Individuele onderzoeken leggen een link tussen totale slaapduur en impuls controle, aandacht en taalvaardigheid.
Wanneer we naar het gehele prentje kijken, suggereren wetenschappers dat er niet genoeg onderzoek is om de directe causaliteit te bevestigen op de latere algemene ontwikkeling van het kind. Of dat slaap maar een druppel is, in de bredere context van factoren die een impact kunnen hebben op de ontwikkeling zoals bijvoorbeeld genetica, ouder-kind relaties en nutritie.
Het lijkt wel zo te zijn dat te weinig slaap een direct effect kan hebben op het functioneren van het kind tijdens de dag zelf of de dag erna.
Hoe werkt oververmoeidheid?
Er wordt verondersteld dat een kindje’s lichaam oververmoeidheid als een bedreiging ziet. Wanneer er een bedreiding is, of het vermoeden van een bedreiging gaat het kindje meer adrenaline aanmaken en in een vluchten of vechten staat komen.
Slapen met een alert zenuwstelsel is erg moeilijk. Slapen doe je vanuit rust. Dat zou dan zijn waarom oververmoeide kindjes vechten tegen slaap alhoewel ze wel moe zijn. Of dat ze gedysreguleerd geraken.
Wat kan je er aan doen?
Je kan een kindje niet in slaap forceren. Niet wanneer het oververmoeid is, ook niet wanneer dat niet het geval is. Je kan wel de juiste condities aanbieden aan je kindje zodat slaap hem of haar kan overvallen.
In het geval van een oververmoeid kindje kan dat o.a. zijn
- ontprikkelen om van alertheid naar rust te keren: wiegen, zuigen, dansen, …
- spontaan ontladend huilen in de armen van een liefdevolle zorgfiguur
- coreguleren: jouw eigen rust gebruiken om ook je kindje terug tot rust te brengen
Is mijn kindje wel oververmoeid?
Volgens sommige experten wordt oververmoeidheid erg overschat in onze westerse landen.
Signalen van vermoeidheid kunnen o.a zijn:
- Wrijven in de oogjes
- Vooruit staren
- Geen interesse meer vertonen in speelgoed/omgeving
- Huilen
- Moeilijk gedrag vertonen
- Geeuwen
Blijkt dat kindjes die niet genoeg prikkels ervaren gedurende de dag hun eigenlijk gaan vervelen, deze zelfde signalen kunnen vertonen.
Vroeger werden kindjes heel de dag meegenomen met de ouders, ze gingen mee op stap, speelden met leeftijdsgenootjes, waren veel vaker buiten, omringd door een hele stam, gingen van arm naar arm en werden dus eigenlijk continu gestimuleerd.
Vandaag leven vele kindjes binnen, met 1 ouder voor een groot stuk van de dag. En kan het zijn dat zij effectief te weinig gestimuleerd zijn. Dat is alvast de theorie van Dr Pamelo Douglas.
Een andere theorie is dat gedysreguleerde kindjes te vaak onterecht als oververmoeid bestempeld worden. Een gedysreguleerd kindje probeert jou mogelijks wat anders te vertellen dan ‘ik ben moe’.
Wat is wat?
Een oververmoeid kindje valt waarschijnlijk erg snel in slaap (< 10minuten) eens de rust terug gevonden is.
Een ontregeld kindje of een kindje dat gewoon niet genoeg prikkels krijgt vindt waarschijnkijk zijn zin opnieuw om verder te gaan spelen eens de rust terug gevonden is, of het duurt dan wel erg lang om slaap te vinden (>30 minuten).
Sowieso is het een goed idee om
- genoeg variatie aan prikkels aan te bieden overdag
- ontprikkelende routines in te bouwen
- de focus verleggen van slaap naar RUST als je niet zeker bent
- je kindje te observeren
- stoppen met in slaap te helpen na 10-15min als het geen effect heeft
Het echte probleem met oververmoeidheid is dat wanneer dit onze absolute focus wordt:
We kindjes mogelijks proberen doen slapen wanneer ze nog niet moe zijn —> korte dutjes, teveel slaap overdag, slechte nachten
We frustratie en stress gaan ervaren rond slaap —> dit kan ervoor zorgen dat het kindje onrust voelt en zelf alert blijft en dus vecht tegen slaap. Op lange termijn is er misschien ook een negatieve slaap associatie.
We onze kindjes excessief gaan beschermen tegen prikkels en overprikkeling —> niet genoeg slaapdruk en vechten tegen slaap.
Nog meer, een kindje dat eens een later dutje doet of er eentje mist, zal dat wel weer inhalen wanneer dat kan. Ovevermoeidheid op korte termijn zou niet zo’n drama zijn.
We kunnen vertrouwen op het feit dat vele baby’s zullen slapen wanneer ze dat nodig hebben onder de juiste condities.
Wilt dat zeggen dat we er geen rekening mee moeten houden? Ook niet.
Andere kindjes zijn erg alert of heel gevoelig aan prikkels, en slapen misschien niet wanneer ze dat wel zouden moeten doen.
Daarnaast, is opgestapelde oververmoeidheid (langdurig niet genoeg uren slapen per dag en slechte slaapkwaliteit) mogelijks wel problematisch.
Liefs,
Anouk
Volg me op mijn socials als je op de hoogte wilt blijven van mijn nieuwe blogposts en voor nog meer informatie rond baby slaap.