Ik kreeg een tijdje geleden een vraag binnen via de momtribe “Is er ook zoiets als ‘gentle’ slaaptraining? Graag jouw mening hierover.“ Deze mama werd op haar instagram of tik tok bestookt door filmpjes over slaaptraining. Ouders die zichzelf eerst uitgeput en huilend toonden, en vervolgens uitgerust en gelukkig. De boodschap was: eerst was ik er ook tegen, maar amaai ik had hier veel sneller aan moeten toegeven. Aan wat? Slaaptraining. Gentle slaaptraining.
Het is natuurlijk maar normaal, dat jij je hier als ouder tot aangetrokken voelt, of begint te twijfelen over jouw aanpak, als jij uit een zoveelste nacht komt tijdens dewelke je opnieuw 4 keer uit je bed moest. Hey, ik heb zelf ook slaaptraining gegoogled toen mijn eerste baby door zijn 4 maanden progressie ging en slaap nog meer als anders volledig 💩 werd.
Dus ik begrijp de vraag. Maar als ik tussen de lijntjes lees, lees ik eerder “kan jij mij geruststellen over slaaptraining, ik ben moe en ik wil iets veranderen“.
Ik ga niet op de vraag van deze mama antwoorden met een “ja” of een “nee”. Of een “doe maar, het is oké”. Ik ga jou ook niet mijn persoonlijke subjectieve mening geven. Maar objectieve informatie. Dit is wat ik vind dat jij moet weten over slaaptraining, en de ‘gentle’ vormen van slaaptraining. Ik geef je deze genuanceerde informatie mee, zonder daarover een oordeel te vellen. En ik toon je welke andere oplossingen je hebt. Jij maakt met deze informatie natuurlijk zelf de beste beslissing voor jouw familie.
Slaaptraining in eender welke vorm, is een gedragsmatige interventie dat gebaseerd is op het principe van “operante conditionering”. Dat wil zeggen dat ongewenst gedrag (wakker worden en de ouder roepen of nodig hebben) uitgedoofd wordt door dat ongewenst gedrag te negeren. En door het elimineren van de beloning (ouderlijke aandacht).
Je negeert dus je kindje dat huilt of roept tot hij of zij ermee stopt.
Je begrijpt met deze uitleg al duidelijk dat je je kindje helemaal niet leert slapen met zo’n interventie. Je leert je kindje dat huilen tijdens de nacht, of hulp nodig hebben tijdens het in slaap vallen, ongewenst gedrag is.
Alle vormen van slaaptraining eisen dat de ouderlijke hulp ingetrokken wordt.
- Als het ineens en volledig is, dan spreken we over ‘cry it out’, CIO of laten uithuilen. Je doet de deur toe en komt niet meer terug.
- Geleidelijk aan, dat is meestal via gecontroleerd huilen. Je mag om de zoveel minuten een terug naar binnen komen om je kindje te troosten met zeer specifieke regels.
- Heel geleidelijk aan, via de stoelmethode of ‘camping out’, waarbij je steeds verder en verder gaat zitten en vanop afstand je kindje probeert te troosten zonder fysiek contact.
Het zijn vooral die 2 laatste die soms als ‘gentle’ gecommuniceerd worden. De eerste omdat je na 2, 5, 8, 15, 28 minuten elke keer even mag gaan troosten (maar je hebt daar strikte regels voor). En je kindje dus geen uren alleen huilt. De tweede, omdat je fysiek nog aanwezig bent, maar niet in de vorm dat jouw kindje op dat moment misschien nog nodig heeft.
Waar dien je voorzichtig mee te zijn?
- Er is geen overtuigend wetenschappelijk bewijs dat slaaptraining (in eender welke vorm) echt werkt. Objectief gezien werkt het niet, het kind leert niet slapen of doorslapen. Enkel subjectief; de ouder wordt niet langer gestoord door het uitdoven van het roepen achter de ouder. En dan nog, vonden in een recent wetenschappelijk onderzoek ouders de meest ‘gentle’, de stoelmethode ook het minst interessant van alle slaaptraining methoden.
- Slaaptraining dien je meerdere keren per jaar te herhalen. En dan nog zien we geen verschil op de leeftijd van 2 en 6 jaar tussen kindjes die wel of geen slaaptraining kregen. Het is dus ook geen lange termijn oplossing.
- Het “succes’ van het uitdoven hangt af van hoe goed jij tegen het gehuil van jouw kindje kan. Niet alle ouders kunnen tegen het gehuil van hun kindje en moeten echt tegen hun gevoel ingaan tijdens die lange minuten. Bij sommige ouders leidt slaaptraining enkel tot gevoelens van stress, angst en falen.
- Slaaptraining werkt als ‘pleister’ omwille van dat uitdoven. Je pakt niet de mogelijk onderliggende redenen van dat wakker worden aan; zoals een slaapverstoorder bijvoorbeeld.
- Er bestaat ook geen overtuigend wetenschappelijk bewijs dat slaaptraining op lange termijn geen schadelijke gevolgen heeft voor het kind.
En die ‘gentle’ vormen dan?
Alles wat de ouder weerhoudt sensitief responsief in te gaan op de noden van zijn/haar kind kan potentieel schadelijk zijn. Sensitieve responsiviteit ligt aan de basis van het basisvertrouwen van je kindje, en veilige hechting.
- Niet mogen gaan troosten, ook al schreeuwt jouw hele lichaam dat je dat wel zou moeten doen.
- Drie minuten langer moeten wachten om binnen te gaan, dan wat goed aanvoelt.
- Je kindje niet mogen vastnemen zoals je graag zou doen, maar in de donker zonder oogcontact 1 bepaalde zin blijven herhalen.
Als jij regels volgt in plaats van je gevoel, is dat incongruent gedrag. En dat kan ook nog eens onveilig aanvoelen voor een kindje. En er zijn altijd regels met slaaptraining. Die jou mogelijks van jouw gevoel weghalen.
Grijze zone
Als slaaptraining niet voor jou is. Dan wil dat niet zeggen dat jij maar moet blijven ondergaan. En niets veranderen.
Er is een verschil tussen
- het aanmoedigen van ouders het gedrag van hun kindje te negeren, of troost te bieden in functie van een schema in plaats van hun gevoel en dus NIET sensitief responsief om te gaan met hun kindje,
- en een ouder ondersteunen in het maken van een sensitief responsieve aanpassing.
Zo kan je nachtvoedingen minderen zonder het noodsignaal van een kind te negeren. Zonder de ouder te vertellen hoe zij wel of niet het kind mag troosten tijdens deze verandering.
Zo kan je een kindje sensitief responsief aanmoedigen zelfstandig in slaap te vallen. Door het kind te helpen aan jou vast te houden op andere manieren dan met fysieke nabijheid, en door het te helpen om te gaan met de spanning van deze verandering.
Zo kan je een kindje aanmoedigen, om langere blokjes tijdens de nacht te slapen, of jou minder vaak nodig te hebben door de omgeving rond je kindje aan te passen.
En dit is geen vorm van (gentle) slaaptraining. Dit is geen gedragsmatige interventie. Je dooft niets uit. Dit is een grens trekken en de emoties van het kind sensitief responsief ondersteunen. Of een kind aanmoedigen iets te doen dat net buiten de comfort zone ligt, met ouderlijke ondersteuning, maar niet te ver.
Liefs,
Anouk
@the_nurturingkind
Volg mij op mijn socials als je graag op de hoogte blijft van nieuwe blogposts & meer informatie zoekt over babyslaap.